از کجا بفهمیم بیضه ها سالم هستند یا نا سالم؟

بیضه یک غده‎ی جنسی است که وظیفه تولید اسپرم و هورمون‌هایی چون تستوسترون را برعهده دارد. درون بیضه‌ها لوله‌های فراوانی وجود دارد که به آنها لوله‌‎های اسپرم ساز نیز می‌گویند. بیضه از حساسیت بالایی برخوردار بوده و نیازمند مراقبت فراوان است؛ زیرا در صورت ایجاد بیماری‌های بیضه و ورود ضربه به این قسمت، علاوه بر ایجاد و احساس درد شدید، احتمال عواقب و بیماری‌هایی ‎چون عدم باروری وجود دارد. اندازه ی بیضه ها می تواند کمی متفاوت باشد. معمولاً بیضه ی راست کمی بزرگ تر از بیضه ی چپ است. همچنین در اغلب موارد یکی از بیضه ها (معمولاً چپ) کمی پایین تر از دیگری قرار دارد. بیضه ها باید کاملاً صاف و بدون هیچگونه برآمدگی یا توده باشند. سلامت آلت تناسلی در هر انسانی بر کیفیت زندگی شخصی و زناشویی او تأثیر به سزایی خواهد داشت. اگر متوجه شدید که یکی از بیضه ها به طور ناگهانی درد گرفته یا شکل آن شبیه به بیضه ی دیگر نیست، به پزشک مراجعه کنید.

ویژگی های بیضه سالم در مردان و پسران

اندازه متوسط بیضه مردان حدود 2-3-4 سانتی متر بوده و به شکل بیضی است. اکثر مردان دو بیضه دارند و متفاوت بودن اندازه یکی از بیضه ها نسبت به بیضه دیگری طبیعی است. بیضه ها در کیسه بیضه قرار داشته و انتهای هر کدام به اسپرماتیک کورد وصل شده است. نباید هیچ وقت در مورد بیضه های خود احساس درد داشته باشید. و حتی با وجود بزرگ تر بودن یکی از بیضه ها، آن بیضه نباید شکل متفاوتی داشته باشد. سطح بیضه ها باید صاف، بدون توده و احساس درد یا حساسیت باشد.

اندازه نرمال بیضه ها

اندازه متوسط بیضه مردان حدود 2-3-4 سانتی متر بوده و به شکل بیضی است.

کیسه بیضه باید چگونه باشد؟

بیضه‌ها پیش از تولد درون شکم قرار دارند و کمی پس از تولد (از طریق مجرای اینگوئینال) وارد کیسه بیضه می‌شوند.کیسه بیضه متشکل از چندین لایه است که هر کدام از آنها در کنار هم از قسمت داخلی و بیضه ‌ها مراقبت می‌کنند. مراقبت از این بخش می‌تواند بر سلامت بیضه‌ها تأثیر به سزایی داشته باشد. این کیسه ها در زیر آلت جنسی قرار داشته و دمای آن سه درجه از دمای بدن پایینتر است. زمانی که این ماهیچه ها منبسط می گردند از شکم فاصله می گیرند و برای تولید اسپرم آماده می شوند. کیسه بیضه وظیفه کنترل دمای این اندام را به عهده دارد به نحوی که در گرما با حالت شل و نرم شدن، باعث دور شدن آن از شکم و در سرما با کشیده شدن و انقباض، آنها را به بدن نزدیک می نماید. هر کیسه شامل لوله های فراوانی برای ساخت اسپرم می باشد. اسپرم ها پس از تولید، به سمت لوله ی دیگری به نام اپی دیدیم که درون بیضه قرار گرفته منتقل شده و در آنجا ذخیره می گردند. محدوده طبیعی طول بیضه به‌ طور میانگین حدود 4 تا 7 سانتی‌متر است. پوست کیسه بیضه با احتیاط به قدری کشیده و نازک می‌شود که سطح بیضه‌ها را می‌توان از طریق آن مشاهده کرد و فولیکول‌های مو (دانه‌های برجسته) دیده شود.

آیا اختلاف سایز بیضه ها خطرناک است؟

معمولاً تفاوت در اندازه بیضه‌ها طبیعی بوده و نگران‌کننده نیست؛ اما ممکن است ناهمسان بودن اندازه بیضه‌ها در مواردی نشان‌ دهنده مشکل خاصی در بدن باشد. اگر در یکی از بیضه‌های خود احساس درد داشتید یا متوجه تغییر شکل یکی از آنها شدید، در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.

معاینه و بررسی بیضه توسط خود فرد

خودآزمایی بیضه‌ها باید ماهانه انجام شود. مراحل خودآزمایی بیضه شامل موارد زیر است:

• زمان مناسب برای خود ازمایی پس از دوش گرفتن است.
• اگر به روند انجام کار کمک می‌کند، جلوی آینه بایستید.
• هر بیضه را یکی پس از دیگری جداگانه معاینه کنید.
• با استفاده از انگشتان و انگشتان شست هر دو دست، بیضه را به آرامی بغلتانید. توده‌ها، برجستگی‌ها یا هر قسمت دردناک را بررسی کنید.
• زیر و پشت اسکروتوم لمس کنید. باید مانند دسته‌ای از لوله‌های محکم پیچ خورده باشد.
• بیضه دیگر را معاینه کنید.

این معاینه نباید به هیچ یافته غیرمعمولی منجر شود، مانند:

• درد
• توده‌ها
• تورم
• تغییر در اندازه یا شکل (از آخرین خودآزمایی)
• تغییر در احساس یا سازگاری (از آخرین خودآزمایی)

معاینه بیضه توسط متخصص اورولوژی

اگر چه معاينه بيضه توسط شخص مفيد است؛ ولي هيچگاه جايگزين معاينه پزشک نمي گردد. از پزشک خود بخواهيد تا معاينه بيضه را به شما آموزش دهد. در معاینه پزشک بیضه لمس می‌کند و با انجام سونوگرافی بیضه‌ها و آزمایشات لازم تشخیص قطعی می‌گردد. هرگونه تغییر یا سفتی در بیضه باید سریعاً توسط پزشک متخصص معاینه و بررسی شود.

آیا بیضه بزرگ نشانه سرطان است؟

طبیعی است که یکی از بیضه های شما بزرگتر از دیگری باشد. بیضه سمت راست معمولاً بزرگ‌تر است و یکی از آنها کمی پایین تر از دیگری در داخل کیسه بیضه آویزان می شود. با این حال، شما هرگز نباید در بیضه ها احساس درد کنید و حتی اگر یکی بزرگتر باشد، نباید شکل کاملاً متفاوتی داشته باشد. هر نوع احساس سنگینی و بزرگ شدن بیضه بدون درد و ناراحتی می تواند اولین علامت سرطان بیضه باشد .

تشخیص تومور در کیسه بیضه

روش های تشخیص سرطان بیضه متنوع‌اند. اصلی‌ترین روش تشخیص سرطان بیضه از طریق تشخیص یک توده در داخل بیضه است. اگر احساس کردید یکی از بیضه‌ها بزرگ‌تر از حد طبیعی شده‌است (این افزایش حجم ممکن است همراه با درد باشد یا نباشد) باید برای تشخیص دلیل موضوع به متخصص اورولوژی مراجعه کنید. یکی از اولین علائم این سرطان ایجاد توده یا بزرگ ‌شدن بیضه است. اگر با مشاهده اولین علائم به پزشک مراجعه کنید، احتمال تشخیص زودهنگام و درمان موفق بیشتر خواهد بود. متخصص اورولوژی در روند تشخیص سرطان بیضه مراحل زیر را طی می‌کند:

• معاینه جسمی

پزشک عمومی علاوه بر اینکه از شما در مورد علائمتان می‌پرسد و سابقه پزشکی شما را می‌پرسد، باید بیضه‌های شما را هم بررسی کند. پزشک ممکن است یک چراغ کوچک را در کنار کیسه بیضه شما نگه دارد تا ببیند آیا نور از آن عبور می‌کند یا نه. مجموعه مایعاتی که در کیسه بیضه وجود دارند به نور قابلیت عبور می‌دهند؛ اما توده‌های بیضه جامد هستند، به این معنی که نور قادر به عبور از آنها نیست. درصورت عدم عبور نور، پزشک متوجه توده‌ها می‌شود.

• آزمایش سرطان بیضه

اگر تورم یا توده غیر‌دردناک یا تغییرشکل در بافت بیضه داشته باشید و پزشک تصور می‌کند که ممکن است سرطانی باشد، ظرف 2 هفته شما باید آزمایشاتی را انجام دهید. آزمایش چکاپ کامل مردان در تشخیص سرطان بیضه و سرطان آلت تناسلی مؤثر است.

• تشخیص سرطان بیضه با سونوگرافی اسکروتوم

اسکن اولتراسوند بیضه یک روش بدون ‌درد است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصویری از داخل بیضه استفاده می‌کند. این روش یکی از راه‌های اصلی برای تشخیص و تمایز یک توده سرطانی (بدخیم) از غیرسرطانی (خوش‌خیم) است. برای تشخیص سرطان بیضه سونوگرافی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

• تشخیص سرطان بیضه با آزمایش خون

برای کمک به تأیید تشخیص، ممکن است نیاز به یک سری آزمایش خون برای تشخیص هورمون‌های خاصی در خون خود داشته باشید که به عنوان نشانگر سرطان شناخته می‌شوند. سلول‌های سرطانی اغلب این نشانگرها را تولید می‌کند، بنابراین ممکن است آزمایش نشان دهد که در خون شما این موارد وجود دارد. نشانگرهای موجود در خون شما که مورد آزمایش قرار می‌گیرند، عبارتند از:

1. آلفا جنین پروتئین (AFP)
2. گنادوتروپین کوریونی انسان (HCG)
3. لاکتات دهیدروژناز (LDH): این آزمایش خون به این دلیل انجام می‌شود که ممکن است میزان فعال‌ بودن سرطان را نشان دهد؛ اما نشانگر خاصی برای سرطان بیضه نیست.

البته شایان ذکر است که همه افراد مبتلا به سرطان بیضه نشانگر تولید نمی‌کنند. ممکن است نتایج آزمایش خون شما نرمال باشد؛ اما به سرطان بیضه مبتلا باشید.

• بیوپسی

تنها راه برای تأیید قطعی سرطان بیضه، بررسی قسمتی از توده زیر میکروسکوپ است. این آزمایشات و گزارشات را بافت‌شناسی می‌نامند. برخلاف بسیاری از سرطان‌ها که در آن قطعه کوچکی از سرطان قابل برداشتن است (نمونه برداری)، در بیشتر موارد تنها راه بررسی توده بیضه، برداشتن کامل بیضه‌ی آسیب‌دیده است. این به این دلیل است که ترکیبی از سونوگرافی و نشانگرهای خون معمولاً برای تشخیص قطعی کافی است. همچنین بیوپسی ممکن است به بیضه آسیب برساند و سرطان را در کیسه بیضه پخش کند. متخصص شما تنها درصورتی‌که بیضه شما را سرطانی بداند، برداشتن بیضه را توصیه می‌کند.

تغییر سایز بیضه چگونه درمان میشود؟

روش‌های درمانی ناهمسان بودن اندازه بیضه‌ها به عامل آن بستگی دارد. در ادامه به عوامل اصلی بروز این مشکل و راه‌های درمانی آنها اشاره خواهیم کرد.

• اپیدیدیمیت: اگر کلامیدیا عامل التهاب بیضه باشد پزشک برای درمان عفونت ایجاد شده، یک دوره آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. همچنین ممکن است پزشک تصمیم بگیرد به منظور کاهش تورم، بیضه‌ها را بالا بکشد.
• التهاب بیضه: اگر عفونت‌ها و بیماری‌های آمیزشی دلیل التهاب بیضه باشد؛ معمولاً برای مبارزه با این عفونت دارو تجویز می‌شود. از جمله داروهای تجویزی رایچ می‌توان به سفتریاکسون (روسفین) یا آزیترومایسین (زیترومکس) اشاره کرد. استفاده از یخ و داروهای مسکن به رفع درد و ناراحتی کمک می‌کند.
• پیچش بیضه: برای این اختلال باید در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به انجام درمان اقدام کرد. پزشک با انجام اقدامی با نام «برطرف نمودن پیچش با دست»، پیچش بیضه را رفع می‌کند؛ اما معمولاً برای پیشگیری از ابتلای دوباره باید عمل جراحی انجام داد. اگر درمان به موقع انجام نشود ممکن است مجبور شوید بیضه‌ها را از بدن خارج کنید.
• سرطان بیضه: اگر بیضه‌ها دچار سرطان شده باشند پزشک توصیه خواهد کرد که بیضه‌ها از بدن خارج شوند.

نوردرمانی، شیمی‌ درمانی و ترکیب این دو روش به کاهش میزان سلول‌های سرطانی یا نابودی آنها کمک می‌کند. اگر سرطان به دیگر نقاط بدن منتشر شود، ممکن است نیاز به انجام روش‌های درمانی دیگر و عمل جراحی باشد.

عوارض کوچک بودن بیضه

حدود 80 درصد از حجم بیضه از لوله‌ های اسپرم‌ ساز تشکیل شده است. مطالعات نشان داده است که اندازه کوچکتر بیضه با کاهش تراکم اسپرم مطابقت دارد. از آنجایی که اسپرم در بیضه‌ها تولید می‌شود، در بیضه کوچک، ممکن است کمتر از حد متوسط اسپرم دیده شود، با این حال ممکن است فردی بیضه‌های کوچک‌تر از حد متوسط داشته باشد؛ اما به اندازه فردی با بیضه‌های بزرگ‌تر باروری داشته باشد، بنابراین در صورتی که کوچک بودن بیضه تأثیر چندانی بر اسپرم و تستوسترون نداشته باشد، اهمیت چندانی ندارد. در چنین وضعیتی درمان کوچک بودن بیضه لازم نیست.

• علت هم اندازه نبودن و عدم تقارن بیضه ها چیست؟
  تاریخ انتشار : 1402-11-18تاریخ بروز رسانی : 1402-11-24


• بیضه شناور یا متحرک چیست و چگونه درمان می شود؟
  تاریخ انتشار : 1403-03-08تاریخ بروز رسانی : 1403-04-24


• علت ورم بیضه چیست؟
  تاریخ انتشار : 1402-08-26تاریخ بروز رسانی : 1403-04-24