پارانشیم کلیه چیست؛ علل، علائم و نحوه انجام اکوی پارانشیم کلیه

اکوی پارانشیم کلیه یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تصویربرداری پزشکی است که نقش کلیدی در ارزیابی سلامت کلیه‌ها دارد. معنی پارانشیم کلیه به بافت اصلی و عملکردی کلیه اشاره دارد که شامل بخش‌هایی مانند قشر و مدولا است. تغییرات ضخامت و ساختار این بافت می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف کلیوی باشد. بررسی این شاخص به پزشکان کمک می‌کند تا علل احتمالی مشکلات کلیه را شناسایی و درمان مناسب را آغاز کنند. در این مقاله به تعریف پارانشیم کلیه، علل تغییرات آن، علائم مرتبط و محدوده طبیعی ضخامت آن خواهیم پرداخت.

پارانشیم کلیه چیست؟

معنی پارانشیم کلیه به بافت فعال و عملکردی کلیه اشاره دارد که شامل قشر و مدولای کلیه بوده و وظیفه تصفیه خون و تولید ادرار را بر عهده دارد. اندازه طبیعی پارانشیم کلیه معمولاً بین 1.5 تا 2.5 سانتی‌متر متغیر است و با افزایش سن ممکن است کاهش یابد. این بافت در سونوگرافی به‌عنوان بخشی با تراکم و اکو مشخص دیده می‌شود. سلامت پارانشیم کلیه نقش مهمی در عملکرد کلی سیستم ادراری و تعادل مایعات بدن دارد.

پارانشیم کلیه کجاست؟

پارانشیم کلیه بافت اصلی و عملکردی کلیه است که در قسمت قشر (بیرونی) و مدولا (درونی) کلیه قرار دارد. این بافت اطراف ساختارهای عروقی و لوله‌های جمع‌آوری ادرار را احاطه کرده و مسئول فیلتر کردن خون و تولید ادرار است. اکوی پارانشیم کلیه در تصویربرداری سونوگرافی به نشان‌ دادن وضعیت سلامت این بافت و عملکرد کلیه‌ها کمک می کند.

علل بیماری پارانشیم کلیه

بیماری پارانشیم کلیه به علت آسیب یا تخریب بافت‌های عملکردی کلیه ایجاد می‌شود که شامل گلومرول‌ها، توبول‌ها و فضای بینابینی کلیه است. این بیماری معمولاً ناشی از علل مختلفی است، از جمله:

• عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی که باعث التهاب و آسیب به بافت کلیه می‌شوند (مثلاً نفریت یا گلومرولونفریت).
• سموم و داروها: مصرف برخی داروها یا مواجهه با مواد سمی می‌تواند به سلول‌های کلیه آسیب برساند.
• بیماری‌های خودایمنی: مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک که سیستم ایمنی به سلول‌های کلیه حمله می‌کند.
• اختلالات ارثی یا ژنتیکی: بعضی بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند باعث نارسایی پارانشیم کلیه شوند.
• فشار خون بالا و دیابت: که به مرور زمان باعث آسیب عروقی و تخریب پارانشیم کلیه می‌شوند.

علائم بیماری پارانشیم ‌کلیه

علائم بیماری پارانشیم کلیه معمولاً به دلیل اختلال در عملکرد بافت‌های اصلی کلیه ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• فشار خون بالا
• خون در ادرار
• درد کمر یا پهلو
• ورم و احتباس مایعات
• خستگی و ضعف عمومی
• بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ
• تغییر در اندازه طبیعی پارانشیم کلیه
• تغییرات الکترولیتی و اسید و باز خون
• کاهش حجم ادرار یا تغییر رنگ ادرار

اکوی پارانشیم کلیه چیست؟

اکوی پارانشیم کلیه به میزان بازتاب امواج صوتی از بافت‌های عملکردی کلیه در سونوگرافی گفته می‌شود که به تشخیص وضعیت ساختاری کلیه کمک می‌ کند. در کلیه سالم، اندازه طبیعی ضخامت پارانشیم کلیه حفظ شده و اکوی پارانشیم یکنواخت و منظم است. تغییرات غیرطبیعی در اکوی پارانشیم کلیه می‌ تواند نشانه التهاب، آسیب یا فیبروز بافت کلیه باشد. بنابراین بررسی اکوی پارانشیم کلیه یکی از روش‌های مهم برای ارزیابی سلامت و عملکرد کلیه‌ ها محسوب می‌ شود.

به نقل از سایتCleveland Clinic:

Ultrasound imaging of the renal parenchyma helps assess the structure and any abnormalities in the kidney’s functional tissue, providing essential information for diagnosing renal parenchymal disease.

ترجمه فارسی:

اکوی پارانشیم کلیه به بررسی ساختار و هر گونه ناهنجاری در بافت عملکردی کلیه می‌ پردازد و اطلاعات مهمی برای تشخیص بیماری‌ های پارانشیم کلیه فراهم می‌ کند.

نحوه انجام اکوی پارانشیم کلیه

برای انجام اکوی پارانشیم کلیه، ابتدا بیمار به پهلو یا پشت روی تخت دراز می‌کشد تا دسترسی به کلیه‌ها فراهم شود. سپس ژل مخصوص روی ناحیه کلیه‌ها زده می‌شود تا امواج صوتی بهتر منتقل شوند. با استفاده از پروب سونوگرافی، امواج صوتی به کلیه‌ها فرستاده و بازتاب آنها (اکو) ثبت می‌شود. در نهایت تصاویر سونوگرافی بررسی شده تا اندازه طبیعی ضخامت پارانشیم کلیه و وضعیت اکوی آن ارزیابی گردد.

تفسیر نتایج اکوی پارانشیم کلیه

تفسیر نتایج اکوی پارانشیم کلیه معمولاً به بررسی ضخامت، یکنواختی و اکوژنیسیته (شدت بازتاب صوت) بافت کلیه می‌پردازد. اندازه طبیعی پارانشیم کلیه بین 10 تا 12 میلی‌متر است و کاهش آن می‌تواند نشان‌دهنده آتروفی یا آسیب مزمن باشد. افزایش اکوژنیسیته پارانشیم معمولاً به علت فیبروز یا التهاب مزمن دیده می‌شود. وجود کانون‌های غیرطبیعی مانند کیست یا سنگ نیز ممکن است در اکوی کلیه مشاهده شود. ناهنجاری‌های ساختاری مانند اسکار یا تغییرات ناشی از عفونت‌های مزمن نیز قابل تشخیص است.

علل تغییرات در اکوی پارانشیم کلیه

علل تغییرات در اکوی پارانشیم کلیه که نمایانگر ویژگی‌های بافت عملکردی کلیه است، شامل موارد زیر است:

• کیست‌ها یا ضایعات فضاگیر: که در اکوی کلیه به صورت مناطق هیپو یا هایپر اکو دیده می‌شوند.
• عفونت‌ های حاد یا مزمن: می‌توانند باعث ناهنجاری‌های کانونی و تغییرات ساختاری در پارانشیم شوند.
• سنگ‌ های کلیه یا رسوبات کلسیمی: باعث ایجاد نقاط پر اکو (هایپر اکوژنیک) همراه با سایه اکو (اکو سایه) می‌شوند.
• فیبروز و التهاب مزمن: باعث افزایش خفیف اکوی پارانشیم کلیه می‌شود و معمولاً در بیماری‌های مزمن کلیوی دیده می‌شود.
• آتروفی و کاهش ضخامت پارانشیم: ناشی از آسیب طولانی‌مدت، فشار خون بالا یا دیابت که باعث کاهش ضخامت طبیعی پارانشیم (10-12 میلی‌متر) می‌شود.

سوالات متداول درباره اکوی پارانشیم کلیه

1. کاهش ضخامت پارانشیم کلیه چیست؟

کاهش ضخامت در اکوی پارانشیم کلیه به معنی نازک شدن بافت عملکردی کلیه است که معمولاً ناشی از آتروفی یا آسیب مزمن بافت کلیه می‌باشد.

2. علت افزایش اکوی پارانشیم کلیه چیست؟

علت افزایش خفیف اکوی پارانشیم کلیه معمولاً فیبروز و التهاب مزمن بافت کلیه است که در بیماری‌های مزمن کلیوی رخ می‌دهد. این حالت ممکن است ناشی از فشار خون بالا، دیابت یا آسیب‌های طولانی‌مدت به کلیه باشد.

3. اکوی پارانشیم هر دو کلیه افزایش یافته یعنی چه؟

افزایش خفیف اکوی پارانشیم کلیه در هر دو کلیه نشان‌دهنده تغییرات ساختاری مانند التهاب یا فیبروز مزمن در بافت عملکردی کلیه است. این وضعیت در اکوی پارانشیم کلیه معمولاً به عنوان نشانه‌ای از آسیب زودرس کلیه دیده می‌شود.

4. ضخامت پارانشیمال کلیه چیست؟

ضخامت پارانشیمال کلیه به ضخامت بافت عملکردی کلیه گفته می‌شود که نقش مهمی در تصفیه خون دارد. اندازه طبیعی ضخامت پارانشیم کلیه بین 10 تا 12 میلی‌متر است و کاهش آن نشان‌دهنده آسیب یا آتروفی بافت کلیه می‌باشد.

5. اکوی کلیه افزایش یافته یعنی چه؟

اکوی کلیه افزایش یافته یعنی بافت کلیه در سونوگرافی، روشن‌تر دیده می‌شود که نشان‌دهنده تغییرات ساختاری مانند فیبروز یا التهاب مزمن است. افزایش مختصر اکوی پارانشیم کلیه معمولاً علامت آسیب نسبی و شروع بیماری‌های مزمن کلیوی است.

6. افزایش اکوی پارانشیم کلیه چیست؟

افزایش اکوی پارانشیم کلیه به معنای افزایش شدت بازتاب امواج صوتی از بافت کلیه در سونوگرافی است که معمولاً نشانه‌ای از تغییرات ساختاری مانند فیبروز یا التهاب مزمن در پارانشیم کلیه است. افزایش مختصر اکوی پارانشیم کلیه ممکن است در مراحل اولیه بیماری‌های مزمن کلیوی دیده شود و نشان‌دهنده آسیب نسبی به بافت عملکردی کلیه باشد.

نتیجه گیری؛ بیماری ‌پارانشیم کلیوی چقدر شایع است؟

اکوی پارانشیم کلیه یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در ارزیابی سلامت کلیه‌ها است. بیماری‌های پارانشیم کلیوی نسبتاً شایع هستند و به ویژه در افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا و عفونت‌های مکرر کلیوی بیشتر دیده می‌شوند. شناخت علل، علائم و اندازه طبیعی ضخامت پارانشیم کلیه به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. بنابراین توجه به تغییرات اکوی پارانشیم کلیه اهمیت ویژه‌ای در مراقبت‌های پزشکی دارد.