علت و علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان

مجرای ادراری بخشی از سیستم ادراری است که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت می‌کند. تنگی مجرای ادرار (urethral stricture) به این معنی است که لوله مجرای ادرار یعنی لوله ای که ادرار را از بدن خارج می کند، باریک باشد و باعث شود ادرار به سختی خارج شود. به عبارت دیگر بسته بودن تمام یا قسمتی از پیشاب‌راه را تنگی مجرای ادرار می گویند که بسته به میزان گرفتگی و بسته بودن مسیر آن، می‌تواند بر نحوه ادرار کردن کودک تأثیر بگذارد و عوارضی را برای کودک به همراه داشته باشد. تنگی مجرای ادراری در کودکان باعث ایجاد اختلال در تخلیه ادرار خواهد شد. این بیماری در پسران بیشتر از دختران شایع است که علت این امر به ساختار دستگاه تناسلی آنها باز می‌گردد. تنگی مجرای ادرار می تواند به صورت یک نقص مادرزادی ظاهر شود یا در نتیجه ختنه کردن، کودکان را در دفع ادرار دچار مشکل و ناراحتی های بسیاری کند. لازم است بدانید درمان تنگی مجرای ادرار در افراد در هر مرحله ای که باشد به هیچ عنوان با دارو رفع نخواهد شد. در واقع بیماران مبتلا به گرفتگی مجرای ادرار ملزم به انجام عمل های جراحی باز و یا بسته هستند. درمان تنگی مجرای ادرار با لیزر یا همان جراحی، روش درمانی اندوسکوپیک و روش های جراحی باز یا آناستوموتیک نیز از روش های درمان تنگی مجرای ادرار به شمار می روند.

علت و علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان

علل بروز تنگی مجرای ادرار در کودکان به شرح ذیل است:

• ختنه کردن

ختنه نادرست می‌تواند باعث ایجاد اسکار در مجاری ادراری شده و در نهایت مسیر مجاری ادرار را ببند و کودک یا نوزاد پسر دچار تنگی مجرای ادرار شود.

• چسبندگی آلت تناسلی بعد از ختنه

در برخی از موارد تنگی مجرای ادرار در کودکان به دلیل تنگی نوک آلت تناسلی رخ میدهد، این مورد گاهی به صورت ژنتیکی در پسران وجود دارد و گاهی بعد از ختنه در پسران رخ می‌دهد.

• عفونت های مجاری ادراری

عفونت ادرار در کودک می‌تواند باعث ایجاد التهاب در مجاری ادراری شده و در نهایت تنگی مجراری ادرار در کودک را به همراه داشته باشد.

• ضربه مستقیم به پیشابراه

ضربه مستقیم به پیشابراه کودک یا اتفاقاتی از این قبیل مانند شکستگی لگن کودک، می‌تواند باعث ایجاد اسکار در این قیمت شده و مسیر مجری ادراری را تنگ کند یا ببندد.

• بیماری های تناسلی در کودک

التهاب آلت تناسلی به هردلیلی که باشد اعم از بالانیت، اپیدیمیت، پروستاتیت و … میتواند باعث تنگی مجرای ادرار در کودکان و نوزادان پسر شود.

علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان

• جهش بسیار زیاد ادرار
• انحراف ادرار به سمت چپ و راست
• ادرار دو شاخه
• پرش ادرار به سمت صورت کودک
• چکیدن یه قطره خون در پایان ادرار
• درد در پایان ادرار
• سوزش ادرار
• شب ادراری
• افزایش ضخامت مثانه

عوارض تنگی مجرای ادراری در کودکان

از شایع و مهمترین عوارض تنگی مجرای ادراری در کودکان می‌توان به عفونت‌های ادراری اشاره کرد. البته باید بدانید اگر مشکلی در دستگاه تناسلی پسران وجود نداشته باشد، عفونت ادراری در دختران بیشتر است. دلیل آن نیز به کوتاهی مجرای ادراری در آنها باز می‌گردد. عوامل بیماری‌زا مانند قارچ و باکتری در دستگاه ادراری دختران، مسیر کوتاه‌تری را پیش‌رو دارند، به همین دلیل عفونت ادراری در آنها بیشتر دیده می‌شود. به منظور جلوگیری از این بیماری توصیه می‌شود چکاپ دوره ای کودکان جدی گرفته شود. در طی آن عفونت‌های دستگاه‌ ادراری و سایر بیماری‌های دیگر مانند دیابت بررسی خواهند شد. از دیگر عوارض تنگی مجرای ادراری در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضخامت دیواره و عضله بافت مثانه
• عفونت و التهاب پروستات (پروستاتیت)
• احتباس ادراری
• تورم کلیه (هیدرونفروز)
• ایجاد سنگ مثانه
• آبسه در مجاری دستگاه ادراری

تشخیص تنگی مجرای ادرار در کودکان

در تشخیص تنگی مجرای ادرار در نوزادان پسر، برخی روش‌های تشخیصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. دو روش معمول برای تشخیص تنگی مجرای ادرار عبارتند از:

1. آزمایش ادرار: این آزمایش به بررسی و تحلیل ادرار نوزاد برای شناسایی علائمی از تنگی مجرای ادرار می‌پردازد. آزمایش ادرار می‌تواند اطلاعاتی در مورد میزان ادرار، وجود خون یا باکتری‌ها، نشانگرهای التهابی و دیگر علائمی از مشکلات ادراری در نوزاد فراهم کند. این آزمایش می‌تواند به پزشک در تشخیص و ارزیابی وضعیت مجرای ادرار کمک کند.

2. سونوگرافی: سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویر دقیق از داخل بدن نوزاد را ایجاد می‌کند. در تشخیص تنگی مجرای ادرار، سونوگرافی می‌تواند برای بررسی ساختار و عملکرد سیستم ادراری استفاده شود. این روش می‌تواند به تشخیص توضیحاتی درباره تنگی مجرای ادرار، حجم کلیه‌ها، وجود سنگ‌ها یا توده‌های دیگر و تحولات دیگر در ساختار ادراری نوزاد کمک کند.

مهم است بدانید که تشخیص نهایی و دقیق تنگی مجرای ادرار نیاز به ارزیابی کامل و متخصصانه توسط پزشک متخصص خواهد داشت. از این رو، در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک در نوزاد خود، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب انجام شود.

درمان تنگی مجرای ادرار کودکان

برای درمان تنگی مجرای ادراری در کودکان لازم است که از روش های بی حسی موضعی بهره گرفته شود که برای این منظور معمولاً در سنین بالای 5 یا 6 سال و یا سنین زیر یک سالگی، نیاز است که نوک مجرا توسط متخصص بی حس شده و فرآیند جراحی توسط وی انجام گیرد. جراحی و درمان تنگی مجاری ادراری در کودکان در زمانی حدود 10 تا 15 دقیقه قابل انجام بوده و نوک مجرا توسط متخصص اورولوژی باز شده و مشکلات کودک از قبیل سوزش ادراری، شب ادراری، خون در ادرار و کامل تخلیه نشدن مثانه وی از ادرار به طور کامل برطرف می گردد. این نکته نیز حائز اهمیت است که بهتر است ختنه کودکان توسط اورولوژیست ماهر و باتجربه صورت گیرد؛ زیرا انجام غیر اصولی این فرآیند میتواند یکی از اصلی ترین علل تنگی مجاری ادراری در کودکان محسوب شود و مشکلات مختلفی را برای کودک ایجاد نماید.

درمان تنگی مجرای ادرار با لیزر

به منظور بهره گیری از چنین روش درمانی می توان بیمار را بیهوش کرد یا اینکه بی حسی موضعی یا تزریقی بر روی آن انجام داد. پس از آن لازم است باریکه لیزر که طول موجی به اندازه 805 نانومتر دارد را توسط فیبر کوارتز به داخل مجرا هدایت کنند. فیبرهایی محکم که به راحتی می توانند وارد مجرای ادرار افراد شوند، از طریق کانال سیستوسکوپ ها وارد بدن فرد می شوند. بهره گیری از این فرآیند کمی دشوارتر و پیچیده است؛ اما می توان از آن انتظار نتیجه ای مطلوب داشت.

درمان تنگی مجرای ادرار به کمک روش اندوسکوپیک

این روش درمانی نیز شامل انواع مختلفی از درمانها می باشد. یکی از آنها بریدن محل انسداد و گرفتگی مجاری ادراری می باشد. در علم پزشکی به چنین روش درمانی اورتروتومی داخلی گویند. در این روش درمانی پزشک معالج قبل از انجام عمل حتماً داروهای آنتی بیوتیک را برای بیمار خود تجویز خواهد کرد. معمولاً پزشکان به این امید از این نوع روش درمانی کمک می گیرند که تلیوم رشد کند و با رشد خود از بروز اتصال یا گرفتگی در مجاری ادراری ممانعت کند.

در انجام این روش درمانی ملاحظاتی لازم است انجام شود. به عنوان مثال نباید بیش از حد محل مسدود شده را برش داد؛ زیرا این عامل می تواند سبب کوتاه شدن یا منحرف شدن آلت خواهد شد. در برخی مواقع دیده شده است که پزشکان متخصص ترجیح می دهند استنت های مجرا را برای بیماران خود تجویز کنند. این استنت می تواند دائمی یا موقت باشد که در صورت دائمی بودم باید آن را از جنس تیتانیوم یا استیل تهیه کرد. دلیل این امر این است که استیل و تیتانیوم معمولاً هیچ گونه حساسیتی در بدن ایجاد نمی کنند و با بدن سایر افراد سازگار هستند. لازم به ذکر است بهره گیری از استنت برای بیمارانی که فیبروز زیادی دارند یا در سن جوانی سیر می کنند به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

• بی اختیاری ادراری در زنان، مردان، کودکان و افراد مسن
  تاریخ انتشار : 1402-08-23تاریخ بروز رسانی : 1402-08-27