نکات کلیدی درباره جراحی های لاپاراسکوپی کلیه

لاپاراسکوپی نوعی فرایند جراحی است که در آن جراح می تواند بدون ایجاد برش های بزرگ بر روی پوست به نواحی داخلی مانند کلیه دسترسی پیدا کند. این فرایند همچنین به جراحی کم تهاجم نیز شناخته می شود. در عمل لاپاراسکوپی کلیه، جراح به دلیل استفاده از ابزاری به نام لاپاراسکوپ می تواند از ایجاد برش های بزرگ اجتناب کند. لاپاراسکوپ لوله ای کوچک است که به یک چراغ و دوربین مجهز بوده و تصاویری از داخل شکم یا لگن را به یک نمایشگر تلویزیونی منتقل می کند. از مزایای این روش نوین جراحی نسبت به جراحی باز می‎‌توان به کاهش طول مدت بستری بیمار در بیمارستان بعد از جراحی، امکان بهبودی سریع‌تر بیمار، عوارض و درد و خون‌ریزی کمتر بعد از عمل و کاهش وسعت جای زخم یا اسکار بر روی پوست بیمار اشاره کرد.

جراحی لاپاراسکوپی چیست؟

جراحی لاپاروسکوپی به حوزه وسیع تری به نام درون بینی یا آندوسکوپی متعلق اند. اولین عمل لاپاروسکوپی توسط جراح آلمانی گئورگ کلینگ در 1901 صورت پذیرفت.

برخی از دلایل و نیازهای استفاده از این تکنیک برای درمان مشکلات کلیوی به شرح ذیل است:

• درمان انواع مشکلات کلیوی
• کمک به تشخیص و نمونه‌برداری
• کاهش درد و زمان بهبودی
• کمترین جای زخم
• دقت بالاتر
• کاهش خطر عفونت و عوارض

انواع جراحی‌های لاپاراسکوپی کلیه

برداشتن توده ‌های کلیوی

• برداشتن توده‌ های کلیوی با لاپاروسکوپی یک روش جراحی کم‌تهاجم است که برای حذف تومورها یا توده‌ های موجود در کلیه‌ ها انجام می‌شود. در این روش، جراح از ابزارهای مخصوصی به نام لاپاروسکوپ و سایر ابزار جراحی استفاده می‌کند که از طریق برش‌های کوچک به داخل بدن وارد می‌شوند.

درمان سنگ ‌های کلیوی

• این جراحی برای درمان سنگ ‌های کلیوی که بزرگتر هستند و در نیمه تحتانی کلیه قرار دارند انجام می گردد. در این عمل جراح بریدگی های کوچکی در شکم بیمار ایجاد می کند و سنگ ها از راه این برش ها خارج می کند.

اصلاح اختلالات آناتومیک کلیوی

• اصلاح اختلالات آناتومیک کلیوی با لاپاروسکوپی یک رویکرد جراحی کم‌تهاجمی است که برای درمان انواع مشکلات آناتومیک در کلیه‌ ها انجام می‌شود. این اختلالات می‌توانند شامل ناهنجاری‌های مادرزادی، انسداد، یا مشکلاتی مانند کیست ‌ها و توده‌ های بزرگ باشد.

جراحی‌های مرتبط با پیوند کلیه

• اکثر مراکز پیوند از تکنیک جراحی لاپاراسکوپی برای برداشتن کلیه استفاده می‌نمایند. این شکل از جراحی تحت بیهوشی کامل و با استفاده از برش بسیار کوچک و ابزاری خاص برای برداشتن کلیه انجام می‌شود. لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی هایی که در قدیم و با استفاده از برش‌های بزرگ انجام می‌شد، فرایند نقاهت اهدا کننده را به شیوه‌های مختلف و به میزان بسیار زیادی ارتقا داده است.

فرآیند جراحی لاپاراسکوپی کلیه

آماده‌سازی بیمار قبل از جراحی

• افراد باید مصرف هر گونه داروی تجویزی یا بدون نسخه خود را به اطلاع پزشک برسانند. پزشک نحوه مصرف آنها را قبل و بعد از فرایند برای بیمار توضیح خواهد داد.
• جراح شما ممکن است از شما بخواهد که روده بزرگ خود را به طور کامل تخلیه کرده و روده های خود را قبل از جراحی تمیز کنید.
• توصیه می شود شب قبل یا صبح بعد از عمل با صابون آنتی باکتریال دوش بگیرید.
• بعد از نیمه شب شب قبل از عمل، نباید چیزی بخورید یا بنوشید به جز داروهایی که جراح ویا متخصص بیهوشی به شما گفته است.
• داروهایی مانند آسپرین، رقیق‌کننده‌های خون، داروهای ضد التهاب (داروهای آرتریت) و ویتامین E باید به‌طور موقت چند روز تا یک هفته قبل از جراحی قطع شوند.
• دو هفته قبل از جراحی نباید از داروهای رژیمی یا خار مریم استفاده شود.
• سیگار را ترک کنید و هر کمکی را که ممکن است در خانه نیاز داشته باشید ترتیب دهید.
• در صورت بارداری یا تصور بر باردار بودن باید به پزشک خود اطلاع داده شود. این کار خطر آسیب به جنین در حال رشد را کاهش می دهد.

مراحل جراحی

ابتدا بیهوشی انجام می شود و سپس برش های کوچکی در قسمت های مختلف شکم ایجاد می شود. تعداد این برش ها به هدف عمل بستگی دارد و برای هر شخص متفاوت است. طول این برش ها کم است و فقط در حدی است که ابزارهای کوچک و لوله باریک وارد شکم شوند. از یکی از برش ها یک لوله باریک، به نام کانولا وارد بدن می شود. این لوله گاز کربن دی اکسید را وارد شکم می کند به طوری که شکم شخص بیمار کاملا پر می شود و باد می کند. این کار به منظور دید بهتر جراح صورت می گیرد تا همه ی اندام ها به صورت واضح مشخص باشند. بعد از اینکه شکم از گاز دی اکسید کربن پر شد، جراح لاپاروسکوپ را وارد شکم می کند. سر لاپاروسکوپ یک دوربین و چراغ قرار دارد که تصاویر و وضعیت اندام های درون شکم را به طور کامل و واضح در صفحه نمايشگر نشان می دهد. پزشک معالج به طور هم زمان تصاویر را در مانیتور مشاهده می کند و عمل را انجام می دهد. برش هایی که در بدن ایجاد می شوند کوچک هستند؛ اما می توان از طریق آنها یک سری ابزار جراحی را وارد شکم کرد. این ابزار ها خیلی کوچک و باریک هستند و امکان عبور از برش های کوچک را دارند. همچنین جراح می تواند از ابزار و وسیله های نمونه برداری استفاده کند و میزان کمی از بافت را برای نمونه برداری (بیوپسی) بریده و از بدن خارج کند.

مزایای جراحی لاپاراسکوپی کلیه

این مزایا باعث شده که جراحی لاپاراسکوپی به عنوان یک گزینه‌ی محبوب برای درمان مشکلات کلیوی در نظر گرفته شود:

• کمترین تهاجم و آسیب به بافت‌ها
• زمان بهبودی سریع‌تر و کاهش درد
• کاهش احتمال عفونت و زخم‌های بزرگ
• کاهش درد و ناراحتی
• اقامت کوتاه‌تر در بیمارستان
• جراحی دقیق‌تر
• اسکار کمتر
• انعطاف‌پذیری بیشتر

مراقبت‌های پس از جراحی لاپاراسکوپی کلیه

نکات مراقبتی در دوره بهبودی

• روز پس از جراحی استراحت کنید و تا 48 ساعت از حمام رفتن پرهیز کنید و رانندگی نکنید؛ زیرا ممکن است دچار سر گیجه و… شوید.
• بعد از برداشتن پانسمان، مراقبت زخم‌هایتان باشید، آنها را خوب ضد عفونی کنید و سعی کنید همیشه زخم‌هایتان را خشک و تمیز نگه‌دارید.
• از انجام دوچرخه سواری، دویدن، فعالیت های جنسی و فعالیت های نسبتا سنگین دیگر تا زمان بهبودی کامل خودداری کنید.
• حداقل دو هفته حمام داغ نروید.
• برای جلوگیری از کمبود آب بدن، مایعات زیاد مصرف کنید.
• در روزهای اول بعد از عمل، هر روز یک پیاده‌روی سبک و کوتاه داشته باشید تا از لخته‌شدن خون داخل رگ‌ها جلوگیری کنید.
• بعد از جراحی مصرف الکل و دخانیات را کنار بگذارید.

توصیه‌های تغذیه‌ای و فعالیتی

• مصرف مایعات به میزان کافی برای جلوگیری از کم‌آبی و حمایتی از عملکرد کلیه‌ها بسیار مهم است. آب، آب‌میوه‌های طبیعی و سوپ‌ها از گزینه‌های خوب هستند.
• در روزهای اول پس از عمل، مصرف غذاهای سبک و آسان هضم مانند برنج، سیب‌زمینی، و نان تست توصیه می‌شود.
• پس از عمل ممکن است تغییراتی در عملکرد روده وجود داشته باشد. بنابراین، مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند از یبوست جلوگیری کند.
• از مصرف غذاهای چرب و سرخ‌کرده در روزهای ابتدایی پس از عمل خودداری کنید.
• مصرف الکل و کافئین در مدت کوتاهی پس از عمل می‌تواند به بازگشت به حالت عادی کمک نکند.
• در روزهای اول پس از عمل، استراحت کافی توصیه می‌شود. بدن نیاز به زمان برای بهبودی دارد.
• پس از چند روز، شروع به حرکت ‌های ملایم مانند پیاده‌روی ‌های کوتاه می‌تواند به بهبودی کمک کند.
• از انجام فعالیت ‌های فیزیکی سنگین، ورزش‌های رقابتی و بلند کردن اجسام سنگین حداقل به مدت 4 تا 6 هفته خودداری کنید.
• در صورت بروز درد شدید، تب، یا هر گونه نشانه غیرعادی، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
• پیگیری‌ های لازم و معاینات پس از جراحی لاپاروسکوپی کلیه برای اطمینان از بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم هستند. پزشک معمولاً چند روز بعد از عمل (مثلاً 5 تا 7 روز) و سپس مجدداً بعد از چند هفته، جلسات پیگیری تعیین می‌کند. این نوبت‌ ها برای ارزیابی بهبودی و بررسی علائم عفونت یا عوارض دیگر ضروری هستند.

عوارض جراحی لاپاراسکوپی کلیه

هر نوع جراحی تهاجمی خطرات خاصی را به همراه دارد. بیمارانی که نیاز به جراحی کلیه دارند باید از احتمال تجربه عوارضی مانند موارد زیر مطلع شوند:

• آسیب به عروق خونی
• آسیب به اندام ها (طحال، پانکراس، روده بزرگ یا کوچک)
• خونریزی در حین جراحی یا بعد از جراحی
• فتق برشی
• عفونت
• پنوموتوراکس (هوای بین ریه و دیواره قفسه سینه)

روش‌های پیشگیری و مدیریت عوارض جراحی لاپاراسکوپی کلیه

پیشگیری و مدیریت عوارض ناشی از جراحی لاپاروسکوپی کلیه مهم است. در ادامه به روش‌ه ای پیشگیری و مدیریت این عوارض پرداخته شده است:

• انتخاب جراح با تجربه و متخصص در زمینه جراحی لاپاروسکوپی کلیه از اهمیت بالایی برخوردار است.
• انجام آزمایش‌های لازم قبل از عمل (مانند آزمایش خون و تصویربرداری) برای شناسایی مشکلات بالقوه و بهینه‌سازی وضعیت بیمار.
• پیروی دقیق از دستورالعمل‌های پزشک قبل و بعد از عمل، از جمله نکات مربوط به مصرف غذا و مایعات.
• مدیریت عوامل خطر نظیر دیابت، فشار خون بالا و استعمال سیگار می‌تواند به کاهش عوارض کمک کند.
• حفظ بهداشت و تمیزی محل جراحی برای جلوگیری از عفونت.
• بیماران باید نشانه‌های عوارض مانند درد شدید، تب، خونریزی یا قرمزی در محل جراحی را شناسایی کرده و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنند.
• در صورت بروز عفونت، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های مناسب تجویز کند. بررسی دوره‌ای زخم‌ها و نواحی اطراف آنها نیز کمک‌کننده است.
• استفاده از مسکن‌های تجویز شده برای کاهش درد و تجهیزات حمایتی (مانند یخ یا کمپرس گرم) برای تسکین.
• پیاده‌روی‌ های ملایم و برنامه‌های فیزیوتراپی به جلوگیری از عوارض ناشی از بی‌تحرکی مانند لخته‌ های خونی کمک می‌کند.
• آزمایش‌های منظم عملکرد کلیه برای شناسایی مشکلات زود هنگام. اگر علائمی از نارسایی کلیه را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تاثیر جراحی لاپاراسکوپی بر عملکرد کلیه و کیفیت زندگی

لاپاروسکوپی به عنوان یک روش جراحی کم‌تهاجم، نه تنها تأثیر مثبت بر عملکرد کلیه دارد بلکه کیفیت زندگی بیماران را نیز بهبود می‌بخشد. با بازگشت سریع به فعالیت ‌های عادی و کاهش عوارض پس از عمل، این روش گزینه‌ای مؤثر و مطلوب است. لاپاروسکوپی به جراح این امکان را می‌دهد که با حداقل آسیب به بافت ‌های اطراف و بدون ایجاد برش‌های بزرگ، به توده ‌ها و اختلالات کلیوی دسترسی پیدا کند. مطالعات نشان می‌دهند که بیماران معمولاً بهبودی سریع‌تری در عملکرد کلیه دارند و عوارضی مانند عفونت یا خونریزی که ممکن است بر عملکرد کلیه تأثیر منفی بگذارند در این روش کمتر است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بیمار باید در طی دوره بهبودی به برخی علائم توجه کند و در صورت بروز آنها فوراً به پزشک مراجعه کند:

• خونریزی: خونریزی غیرمعمول از محل جراحی یا خون در ادرار.
• تورم یا قرمزی: تورم یا قرمزی در ناحیه جراحی که ممکن است نشانه عفونت باشد.
• درد شدید یا ناپایدار: اگر درد افزایش یابد یا غیرقابل تحمل باشد.
• تب و لرز: دمای بدن بالای 38 درجه سانتی‌گراد (درجه حرارت بالا) که نشانه عفونت ممکن است.

سوالات متداول

عمل لاپاراسکوپی برای چه کسانی مجاز نیست؟

• از آنجا که در روش لاپاراسکوپی شکم را با گاز پر می‌کنند، این روش می‌تواند برای کسانی که مشکلات ریوی و قلبی دارند مضر باشد. بنابراین بیماران باید پیش از جراحی از پزشک مربوطه تاییدیه قلب و ریه بگیرند.

چند روز بعد از عمل لاپاراسکوپی می‌توان حمام رفت؟

• پزشکان توصیه می‌کنند به مدت 24 تا 48 ساعت بعد از عمل حمام نکنید. بعد از گذشت این مدت سعی کنید از آب خیلی گرم و صابون یا شوینده‌های قوی دیگر استفاده نکنید.

آیا پانسمان محل جراحی را خودمان می‌توانیم عوض کنیم؟

• برای تعویض پانسمان بهتر است حتما از پزشک یا پرستار مجرب کمک بگیرید. البته ممکن است پزشک معالج به همراه شما نحوه تعویض پانسمان و تمیز کردن محل برش‌ها را توضیح دهد که در این صورت می‌توانید بدون مراجعه به پزشک هم پانسمان را عوض کنید.

آیا راه رفتن بعد از جراحی لاپاراسکوپی مشکلی ندارد؟

• شما می‌توانید به‌تدریج فعالیت خود را بیشتر کنید و تا 2 الی 3 هفته بعد از عمل پیاده‌روی خود را به 30 الی 60 دقیقه برسانید. بعد از 2 تا 3 هفته بعد از عمل می‌توانید شنا کنید و در عرض 4 الی 6 هفته می‌توانید فعالیت‌های قبلی خود را از سر بگیرید.

درد پس از عمل لاپاراسکوپی تا چند روز است؟

• بسته به هدف انجام جراحی، سن، جنسیت و وضعیت سلامتی شما، ممکن است درد تا چند روز پس از جراحی طول بکشد یا تنها 2 الی 3 روز درد داشته باشید. بعد از جراحی پزشک داروهای تسکین درد برای شما تجویز می‌کند که می‌توانید از آن‌ها هم استفاده کنید.

علائم عفونت بعد از عمل لاپاراسکوپی در محل برش پوستی چیست؟

• درد و تورم شدید، قرمزی، گرمی و خارش در محل پوستی، خروج مایعات غیر طبیعی از ناحیه برش‌های پوستی، مانند پوست‌های خشک یا خونریزی، تب و لرز.

آیا این روش بی‌خطر است؟

• به طور کلی، لاپاروسکوپی یک روش امن است که عوارض جانبی آن کمتر از جراحی‌های باز است. با این حال، هر جراحی ممکن است خطراتی داشته باشد که باید با پزشک در میان گذاشته شود.

دوره بهبودی چقدر طول می‌کشد؟

• بیشتر بیماران می‌توانند ظرف چند روز به فعالیت‌های معمول خود بازگردند؛ اما بهبودی کامل ممکن است چند هفته طول بکشد.

چه زمانی می‌توانم به کارم برگردم؟

• بسته به نوع کار و وضعیت فرد، معمولاً پس از چند روز تا چند هفته می‌توان به کار برگشت.

آیا نیاز به پیگیری پزشکی وجود دارد؟

• بله، پیگیری‌ های منظم پزشکی برای ارزیابی بهبودی و شناسایی عوارض احتمالی ضروری است.

آیا نتایج این عمل دائمی است؟

• بسیاری از بیماران پس از جراحی لاپاراسکوپی به صورت مؤثری از مشکلات خود رها می‌شوند؛ اما بستگی به نوع مشکل و شرایط فردی دارد.

نتیجه‌گیری

لاپاراسکوپی کلیه یک شیوه مدرن و پیشرفته از جراحی است که برای انجام عمل‌های این ناحیه به کار می‌رود. در این روش، جراح ابزارهای بسیار باریک و ظریفی را از طریق برش‌های بسیار کوچک به داخل بدن وارد می‌کند. یکی از ابزارهای وارد شده به شکم، لاپاراسکوپ یا دوربین لاپاراسکوپی است که تصاویر زنده ای از شکم و لگن را به مانیتور ارسال کرده و تیم جراحی از طریق این نمایشگر کلیه اقدامات و روند جراحی را کنترل می‌کند. لاپاراسکوپی کلیه معمولاً برای برداشتن کل کلیه یا قسمتی از آن به‌منظور درمان سرطان کلیه یا بیماری‌های دیگر انجام می‌شود. این روش به دلیل برش‌ های کوچک و کاهش خطرات مربوط به جراحی، می‌تواند بهبودی سریع‌تر و کمترین میزان عوارض را برای بیمار فراهم کند. انتخاب جراح معتبر و متخصص در این حوزه، موضوع بسیار با اهمیتی است که نقش مهمی را در کاهش عوارض بعد از لاپاراسکوپی و رسیدن به نتیجه مطلوب ایفا می‌کند.